Selecteer een pagina

Dodenherdenking, 4 mei

Jaarlijks zijn er op 4 mei in Eindhoven herdenkingen bij het Philips-monument en op de begraafplaats De Oude Toren.

Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op 18 september vieren wij dat onze stad Eindhoven in 1944 is bevrijd, landelijk viert men dit op 5 mei. Wij roepen iedereen in onze stad op om ook dit jaar stil te staan bij deze dag. Door op 4 mei de hele dag de vlag halfstok te hangen (van zonsopgang tot zonsondergang) en twee minuten stil te zijn om 20.00 uur..

Op woensdag 4 mei worden alle burgers en militairen herdacht die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.
Traditiegetrouw is deze plechtige bijeenkomst in Eindhoven op de gemeentelijke begraafplaats Woensel,  Oude Toren. De afgelopen twee jaren was de herdenking in verband met de coronapandemie zonder publiek.

De herdenking is voor iedereen toegankelijk en begint om 19.30 uur. Fanfareorkest Wilhelmina verzorgt de muzikale omlijsting samen met het Eindhovense mannenkoor La Bonne Esperance.

Burgemeester John Jorritsma legt namens de Eindhovense bevolking de eerste krans, gevolgd door vertegenwoordigers van diverse organisaties. Hierna kunnen ook de overige aanwezigen bloemen leggen. Na de plechtigheid is er in de aula van begraafplaats koffie/thee voor de aanwezigen.

4 MEI 2022

PHILIPS

Eerder was er om 18:00 uur een herdenking bij het Philips Monument aan de Glaslaan in Eindhoven, hier hield Sylvia van Es, President Philips Nederland, een toespraak die u hieronder kunt lezen.

Van harte welkom …

In het bijzonder ook voor de leerlingen van Aloysius De Roosten.

Gelukkig kunnen we vandaag weer als vanouds bij elkaar komen. De afgelopen twee jaar was dit helaas niet mogelijk. Ik bedank Hans de Jong en Joyce van Nielen dat zij in beide jaren – mede namens ons allen – zorg hebben gedragen voor een waardige kranslegging.

Op maandag 3 mei 1943 zijn op enige tientallen meters van waar we nu staan – iets voorbij de Portiersloge – zeven mannen geëxecuteerd, waaronder vier werknemers van Philips. Zij waren eerder op die dag gearresteerd wegens betrokkenheid bij de April-Mei staking. Dat was een groot landelijk protest tegen het Duitse voornemen om de militairen uit het voormalige Nederlandse leger in krijgsgevangenschap naar Duitsland af te voeren. Na een paar dagen van actie werd de staking op 3 mei door de Duitse bezettingsautoriteiten met meedogenloze terreur en schijnprocessen beëindigd.Volstrekt willekeurig zijn er op die maandag in Eindhoven en elders mensen aangehouden.
Eén van hen was de 32-jarige Jan Eilers, werkzaam in onze elektronenbuizenfabriek. Hij staakte niet, maar had die dag vrij genomen om met zijn zwangere vrouw naar de huisarts te gaan. Thuis werd hij opgepakt. De verklaring die hij aflegde tegenover een tribunaal van SS-officieren is bewaard gebleven. Aan hem werd de vraag gesteld of hij met de stakers sympathiseerde. Jan Eilers antwoordde daarop bevestigend. Dit was voldoende om hem te veroordelen en een paar uur later te executeren. Ook de zes andere mannen waren willekeurige slachtoffers. Naast de vier Philips’ werknemers betrof het een werknemer van Bata in Best, een werknemer van een Eindhovense sigarenfabrikant en een landarbeider.

Vandaag gedenken we hen in het bijzonder: Piet Verhoeven, Willem van Beek, Jan Eilers, Jan Gielen, Peter van Kempen, Gerard Werts, en Simon van Zandvliet

Frits Philips nam al direct na de bevrijding van Eindhoven het initiatief om de slachtoffers van de April-Mei staking ieder jaar op 3 mei te herdenken. Op de plaats van executie werd een tijdelijk monument opgericht, dat een paar jaar later werd vervangen door het huidige Oorlogsmonument van de bekende Nederlandse beeldhouwer Fred Carasso. Hierop zijn 213 namen aangebracht van Nederlandse Philips’ werknemers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn overleden als gevolg van geweld of ontbering. Zij zijn omgekomen in concentratiekampen en in werkkampen, bij de bombardementen op Eindhoven, als verzetsstrijder of als soldaat in het Nederlandse leger.
De vier eerste namen op het monument zijn die van de betrokken Philips-medewerkers bij de April-Mei staking. Tot in de jaren negentig van de vorige eeuw vond de herdenking van de oorlogsslachtoffers bij Philips altijd plaats op 3 mei. Tegenwoordig hebben we ons aangesloten bij de Nationale Dodenherdenking van 4 mei.

We herdenken vandaag de werknemers van Philips die hun leven hebben gegeven in de strijd om onze vrijheid.

Herdenken heeft echter geen betekenis als we niet ook de verbinding weten te leggen met het heden, met ons eigen leven, met onze eigen verantwoordelijkheden.
Bij veel herdenkingen zal vanavond worden verwezen naar de oorlog in Oekraïne. De beklemmende ontwikkelingen in dat land geven dit jaar aan dodenherdenking een extra lading. Als onderneming proberen we onze Oekraïense collega’s en hun familieleden zo goed als mogelijk te helpen bij de problemen waarmee zij worden geconfronteerd. De oorlog in Oekraïne, maar ook elders, laat ons zien dat het tot op de dag van vandaag betekenisvol is als we tegen elkaar zeggen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Vrijheid en zelfbeschikking zijn het fundament waarop onze samenleving is gebaseerd.

Aan de vooravond van de Amerikaanse deelname aan de Tweede Wereldoorlog formuleerde president Roosevelt vier vrijheden die in zijn ogen een Amerikaanse interventie in de oorlog rechtvaardigde. Naast traditionele vrijheden als vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst sprak hij over de vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van vrees.

Met de vrijwaring van gebrek bedoelde hij het recht op huisvestiging, voldoende voedsel en toegang tot gezondheidszorg. Vrijwaring van vrees had betrekking op collectieve vrijheid – vrede -, maar ook de vrijheid van het individu. Het recht van ieder mens op een leven zonder angst, discriminatie, onderdrukking of intimidatie. De Four Freedoms van Roosevelt zijn opgenomen in het Handvest van de Verenigde Naties en in de Algemene Verklaring van de Rechten van de Mens.

Het zijn waarden die ons voorhouden hoe we met elkaar moeten omgaan. Dat we gelijkwaardig zijn en dat we met respect en betrokkenheid naar elkaar moeten omzien. Jan Eilers en de 212 andere Philips’ werknemers die op het monument staan vermeld, hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog de hoogste prijs betaald in de strijd om deze waarden.

Wij herdenken met grote eerbied het offer dat zij hebben gebracht.

Stichting 18 September

Contact

 

info@stichting18september.nl

Adres

Postbus 1390

5602 BJ  Eindhoven

Contact Formulier