‘Zigeunerrazzia’ 16 mei 1944

Een van hen, Johan Meinhardt (1915, Deventer), zou zijn in mei 1944 zwangere vrouw Maria Meinhardt-Steinbach een jaar later weer terugzien in Eindhoven. Hun dochtertje Helène was op 4 juli gestorven. Hun baby twee dagen daarna: op de wereld gekomen in Birkenau, kort na aankomst, op 23 mei 1944 voorzien van kampnummer 10034 en een naam, Josef. Een andere Eindhovense overlevende was een dochter van de vroegtijdig uit kamp Amersfoort ontkomen Adam Rello Reinhardt: Elisabeth Kersja zag haar vader als enige van hun gezin in 1945 in Eindhoven terug.

Van de derde overlevende, Karl Steinbach, was eveneens de vader in afwachting van een terugkeer op de Zwaaikom: Willem Koleman Steinbach (1902, Cochem/Duitsland).

De drie Eindhovense Sinti hebben zowel het Zigeunerlager van Auschwitz overleefd als de werkkampen Flossenburg, Wolkenburg, Ravensbrück, Dora Mittelbau en Buchenwald.

CIJFERS TOT SLOT

Op 16 mei 1944 zijn vanuit 19 gemeenten 578 mannen, vrouwen en kinderen opgepakt en afgevoerd naar doorgangskamp Westerbork. De meeste kwamen uit Den Haag (85).  Uit het zuiden van Nederland, destijds vallend onder één Politiegewest (Eindhoven), werden in totaal 136 arrestanten aangevoerd, opgepakt in Den Bosch (51), Eindhoven (42), Helmond (10), Venlo (22), Nijmegen (1), Susteren (1) en Beek (9).

In Westerbork zijn 245 arrestanten geselecteerd voor vijf wagons in het transport van 19 mei naar Auschwitz. Van de overige 333 arrestanten zijn er 60 vrijgesteld vanwege hun reisdocumenten (waarvan 29 Guatamalteeks, 9 Duits en 22 Italiaans) of vanwege hun vermeende ‘Arische’ achtergrond (273 woonwagenbewoners).

Van de 245 Sinti en Roma die op 21 mei 1944 in Auschwitz-Birkenau aankwamen, waaronder twee vrouwen die daar of onderweg een kind gebaard hebben, stierven 139 in het Zigeunerlager, merendeels tijdens de nacht van 2 op 3 augustus 1944. Van de 108 personen die daar op 1 augustus voor arbeid waren uitgeselecteerd (69 mannen naar Buchenwald, 39 vrouwen naar Ravensbrück) stierven later nog eens 76 personen, in de maanden tot de bevrijding in april 1945. De 32 personen – 18 vrouwen en 14 mannen in de leeftijd van 13 tot 47 jaar – werden vervolgens door het Rode Kruis naar Nederland gerepatrieerd, waar zij hun achtergebleven verwanten opzochten. In Eindhoven was een tiental personen aan de Zigeunerrazzia en het Zigeunertransport ontkomen. Twee personen waren in Westerbork vrijgelaten vanwege Italiaanse papieren.