Geboorteplaats: Groningen
Geboortedatum: 30-05-1891
Overlijdensplaats: Westerbork
Overlijdensdatum: 27-10-1944
Laatste (vrijwillige) woonadres: Kievitlaan 15
Slachtoffer staat op lijst:
Verzet
Monument voor de Gevallenen
Omgekomen buiten Eindhoven
Iman Jacob Van den Bosch was een van de eersten die in “het stille verzet” ging. Hij was werkzaam bij Philips als afdelingsdirecteur Buitenlandse Expeditie in Eindhoven.
In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog zag Van den Bosch op zijn reizen door Duitsland wat daar gebeurde. ,,Hij had in de gaten dat het de verkeerde kant op ging en waarschuwde. In Eindhoven en omgeving belegde hij informatieavonden over het Duitse gevaar. Daarvoor werd hij door de autoriteiten wel eens op zijn vingers getikt”, vertelt zijn kleinzoon in een interview met Eindhovens Dagblad en andere edities.
Deze Groningse oud-marineofficier was al snel betrokken, in december 1940, bij het door C. G. A. Gehrels opgerichte Verjaardagsfonds. Dit fonds richtte zich vooral op de financiële ondersteuning van de achtergebleven gezinnen van Engelandvaarders, zeelieden en marinemensen die in geallieerde dienst voeren. Cor Gehrels is er op kleine schaal mee begonnen, om geld verzamelen onder collega’s van het NatLab. Al snel werd meer geld ingezameld dan nodig was voor de “verjaardagen” van achtergebleven kinderen. Lees hieronder alles over het Gehrels-fonds dat zijn eigen financieringsstroom is geweest in de bezettingsjaren.
Waarschijnlijk is Van den Bosch betrokken bij de verdeling, toen het meer een landelijk gebeuren werd. Andere Philipsnamen die hierin actief zijn, waren o.a., Harry Linthorst Homan, dr. ir. N.A.J. Voorhoeve, ir. A.J. Gelderblom, A. Voorwinde en Mr. J. L. Hamming. Deze komen hieronder verder aan de orde.
In 1942 kwam Van den Bosch in aanraking met de in Rotterdam opgerichte Zeemanspot door kapitein Abraham Filippo en met een Amsterdamse groep die zich onder leiding van Walraven van Hall eveneens bekommerde om de gezinnen van niet naar Nederland teruggekeerde zeelieden en deelnemers aan de Februaristaking in 1941. De “landrottenpot” waar vooral Philips mensen in actief ging samen werken met de Filippo’ s Zeemanspot en van Hall. Later heeft van Hall, in goed overleg, het NSF afgesplitst van de Zeemanspot, dit om vooral het verzetswerk te financieren. Kapitein Filippo heeft tot het einde van de oorlog, met de Zeemanspot, de gezinnen ondersteund.
Duitsland had steeds meer Nederlanders nodig, en uit veroverde landen, om arbeidsproductie in nazi Duitsland gaande te houden. Door maatregel van Sauckel (verplicht werken in Duitsland) ontstond de noodzaak om ook de gezinsleden van onderduikers en gevangenen te ondersteunen. Dit vormde voor Walraven van Hall en Van den Bosch de aanleiding om een nieuwe landelijke organisatie in het leven te roepen, het Nationaal Steun Fonds, die zich de financiering van het verzet ten doel stelde. Het NSF werd de financier van de illegaliteit en had het zijn contacten met de OD, RW en LKP en vooral natuurlijk met de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Philips-personeel gaven ook aan de onderduikers uit eigen kring. (249-0463A Dossier – Nationaal Steun Fonds). Het NSF krijgt een aparte afdeling voor hulp aan Joden die onderduiken om aan deportatie te ontkomen.
De wijze waarop het Nationaal Steun Fonds [NSF] geld inzamelde en verdeelde is populair vertolkt in de speelfilm “Bankier van het verzet”. Helaas is de belangrijke rol van Van den Bosch is in de film totaal afwezig. De NRC van 2 maart 2018 beschrijft uitgebreid hoe deze verzetsbankier, uit de film-geschiedschrijving is verdwenen. Harm Ede Botje beschrijft in Vrij Nederland 6 maart 2018 de 10 historische missers in de film.
Netwerk Oorlogsbronnen: https://www.oorlogslevens.nl/tijdlijn/Iman-Jacob-van-den-Bosch/02/18319
Nationaal Archief: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.19.255.01/invnr/18319A
