Roepnaam: Gerard
Geboorteplaats: Escharen
Geboortedatum: 14-07-1918
Overlijdensplaats: Eindhoven
Overlijdensdatum: 08-02-1942
Laatste (vrijwillige) woonadres: Geldrop
Slachtoffer staat op lijst:
Omgekomen in Eindhoven
Henk wordt geboren op 10 januari 1907 in het Gelderse Batenburg, als een van de acht zoons en acht dochters van de familie Derks. Ze wonen in Geldrop in zeer povere omstandigheden. Vader heeft een drankprobleem en de zoons proberen voor het gezin aan de kost te komen door aardappels te venten. Tijdens de oorlogsjaren (het huishouden bestaat dan nog uit de ouders, vier broers en twee zussen) delen ze een immense afkeer voor de Duitse bezetter. Grote uitzondering is echter de 18-jarige dochter Riek die een vriendin met Duitse moeder heeft, zodat er regelmatig Duitsers voor Riek langskomen. Met een van hen, een Feldwebel, begint ze tot grote afschuw van de familie een relatie.
Op de avond van 2 februari 1942 komt broer Gerard stomdronken thuis terwijl hij schreeuwt waar zijn zus is. “Ze hangt zeker weer ergens uit met die mof”, besluit hij grimmig. Hij trekt een broodmes uit de keukenlade tevoorschijn en verlaat onmiddellijk weer het huis, zijn moeder met angstige voorgevoelens achterlatend. Gerard treft zijn zus met de Duitse officier aan bij de IJzeren Man even buiten het dorp en valt hem daar in blinde razernij aan. Gerard richt een enorm bloedbad aan; met het broodmes heeft hij de nek van de Duitser op een klein stukje na helemaal doorgesneden.
Diezelfde nacht nog staan de Duitsers thuis voor de deur. Henk is dan met Gerard, hun broers Theo en Christ, een zus en hun ouders in huis. Op moeder na worden ze allemaal meegevoerd naar het politiebureau. Daar worden vader en zus al snel vrijgelaten, maar Gerard, Henk, Theo en Christ worden naar de gevangenis op vliegveld Welschap gebracht. In Eindhoven worden alle vier de broers als moordenaars beschouwd en ter dood veroordeeld; de Duitsers kunnen niet geloven dat Gerard alleen had gehandeld, gezien het geweld dat het slachtoffer was aangedaan. Bovendien was de vermoorde officier gewapend en had hij een collega bij zich (deze bleek te zijn gevlucht en zou later voor lafheid worden berecht). Christ en Theo worden daarop overgebracht naar de gevangenis in Amsterdam, waar ze in de dodencel hun executie afwachten.
Henk kan niet aanzien hoe bijna zijn gehele familie wordt afgestraft voor de onbezonnen actie van zijn broer. Hij offert zich vrijwillig op door medeplichtigheid aan de moord te bekennen. Daarop worden alleen Henk en een intussen berouwvolle Gerard ter dood veroordeeld; voor Christ en Theo wordt de doodstraf omgezet in tien jaar tuchtstraf in Duitsland.
Op 8 februari 1942 worden Gerard en Henk samen gefusilleerd op vliegbasis Eindhoven. Henk is 35 jaar geworden, Gerard 24. Christ en Theo zouden ondanks de ontberingen en trauma’s in Duitsland de oorlog overleven, dankzij het offer van hun broer Henk. In 1947 trouwde Theo met Corry Verbiest, een zus van Piet die twee jaar later in Indië sneuvelt.
(Bron: Brabantsgesneuvelden)
Netwerk Oorlogsbronnen: https://www.oorlogsbronnen.nl/tijdlijn/Gerardus-Adrianus-Derks/84/12782
Andere omgekomen slachtoffers in Eindhoven bij de zelfde gebeurtenis
Hendrikus Johannes Derks - (10-01-1907)
