Roepnaam: Bart
Geboorteplaats: Afferden
Geboortedatum: 10-04-1923
Overlijdensplaats: Hulst
Overlijdensdatum: 11-08-1945
Laatste (vrijwillige) woonadres: Halvemaanstraat 53
Hij was pas 20 toen hij door de Duitse bezetter werd opgepakt. Lambertus Cornelissen, geboren op 10 april 1923 in het Gelderse Afferden. Samen met zijn ouders verhuist hij midden dertiger jaren naar Eindhoven, om te gaan werken bij Philips Gloeilampenfabrieken. Na het uitbreken van de oorlog moest Philips gaan produceren voor de Duitsers en een bijdrage leveren aan de oorlogsindustrie. Het lukte de Philips directie haar personeel te vrijwaren van tewerkstelling in Duitsland (Arbeitseinsatz). Maar op 6 december 1942 worden de Philipsfabrieken in Eindhoven verwoest door een geallieerd bombardement. Duizenden Philips arbeiders raakten hierdoor zonder werk.
Ook Lambertus (roepnaam: Bart) raakte zijn baan als fabrieksarbeider bij Philips kwijt. Het Gewestelijk Arbeidsbureau te Eindhoven begint nu voor de Duitsers alle arbeiders op te roepen voor inzet in Duitsland. Zoals vele doet Lambertus er alles aan om hier onderuit te komen. Maar in de zomer van 1943 wordt Lambertus opgepakt en naar Duitsland gestuurd voor de Arbeitseinsatz. Na een lange treinreis door Duitsland en oost Europa beland hij ergens in het noordelijke deel van de (voormalige) Sovjet-Unie.
Samen met arbeiders uit onder andere Nederland, België, Duitsland en Frankrijk wordt hij tewerkgesteld achter de frontlinie. Lambertus en zijn kameraden moeten in het achterland bij het front fysiek zware arbeid leveren. Dit vaak onder barre en mensonwaardige omstandigheden. Hij wordt ingedeeld bij een groep die belast is met o.a het laden en lossen van treinen en vrachtwagens. Verder is hij betrokken bij het transport van goederen naar het front, het afvoeren van gewonden soldaten en het graven van tankgrachten.
Hoe het Lambertus verder is vergaan zo ver van huis en wat hij daar heeft gezien en meegemaakt is nagenoeg niets bekend. Elk contact blijft daarna uit. Geen brief, geen kaartje, geen enkel teken van leven. Pas na de oorlog wordt bekend dat hij in 1944 terecht is gekomen in een werkkamp (mogelijk werkopvoedingkamp) in Polen. We kunnen aannemen dat het kamp in januari 1945 is bevrijd door het Sovjet-Russische Rode Leger. Maar het duurt nog een hele tijd, dat er met hulp van het Franse rode kruis, weer contact wordt gelegd met familie in Nederland. Eindelijk een teken van leven. Lambertus heeft de oorlog overleeft!
Pas in het begin van augustus 1945 keert hij terug uit Duitsland, onder begeleiding van een familielid, naar zijn woonplaats Eindhoven. Toen hij eindelijk na zo lange tijd thuis kwam, kende het geluk en blijdschap van zijn familie en vrienden geen grenzen. Maar Lambertus is besmet met tyfus en is lichamelijk ernstig verzwakt. Van het kamp in Polen waar hij lange tijd heeft gezeten, kan hij zich de naam niet meer herinneren. Ergens ver in Polen, vertelde hij. Hij vertelde dat hij daar gruwelijke dingen heeft gezien en dat het er ‘s winters heel erg koud is. Na dit korte weerzien wordt hij naar kennissen van de familie in Hulst gebracht (provincie Zeeland), om daar te herstellen en verder aan te sterken.
Op 11 augustus 1945, twee dagen na zijn aankomst in Hulst, overlijdt Lambertus op 22-jarige leeftijd. Overeenkomstig met de katholieke tradities van toen, ontvangt Lambertus de laatste sacramenten. Het stoffelijk overschot wordt door familie met een bakfiets opgehaald en terug naar Eindhoven gebracht. Lambertus wordt op 14 augustus 1945 begraven op het kerkhof van de Sint Trudo Kerk in Eindhoven. Voor zijn moeder is dit alles teveel en zij sterft kort daarna, van verdriet, op twee september 1945.
Midden in de jaren vijftig van de vorige eeuw wordt zijn graf, als gevolge van onvoldoende financiële middelen geruimd. Maar op zaterdag 4 mei 2013 wordt het bestaande bevrijdingsmonument op het Eindhovense Stadhuisplein opnieuw onthuld. “Nooit meer mag er zo’n monument komen, maar dit monument moet er voor altijd blijven, om er juist voor te zorgen dat het eerste niet gaat plaatsvinden” aldus burgemeester Rob van Gijzel. Op granieten blokken rondom het beeld van Paul Grégoire, dat op 18 september 1954 is geplaatst, staan alle namen van 1097 Eindhovenaren die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Het monument draagt de inscriptie “Hun namen blijven een stille aanklacht tegen onrecht en geweld”. Ook de naam van Lambertus Cornelissen staat voor altijd in graniet gegrift! Bron: Paul Cornelissen
Netwerk Oorlogsbronnen: https://www.oorlogsbronnen.nl/tijdlijn/Lambertus-Cornelissen/02/29228
Nationaal Archief: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.19.255.01/invnr/29228A
